"Rabairneachas?"

 Seo litir a foilsíodh san Irish Times mar chuid den chomhfhreagras, Irish translation 'extravagance' (Béarla), a thuill litir ó Dermot Doody i mBéarla, faoi ráiteas ón gCoimisinéir Teanga, ar athbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 le déanaí agus dímheas ar Oifig an Choimisinéara a bhi léirithe ag Árd Mhuiséam na hÉireann agus an Fheidhmeanas Sláinte.

A chara, – Os rud é go raibh HSE an Deiscirt ábalta Fliú na Muc a fhógairt i gCiarraí/Corcaigh, is léir nach ceist airgid a bhí ann do HSE an Iarthair amhlaidh a dhéanamh, ach ceist pholasaí agus conas sin a chur i gcrích. Is deacair a chreidiúint go bhfuil “an enormous amount of respect for the Irish Language” ag Dermot Doody (a litir 11ú Iúil) agus é ag glaoch “fanatics” orthu siúd gur mhaith leo seirbhís trí Ghaeilge agus ag moladh don Stát neamhaird a dhéanamh ar an nGaeilge. Is é an neamhaird céanna ar pholasaithe an Stáit a fheidhmiú a d’fhág eacnamaíocht na hÉireann i gcré na cille. Ná deinimis amhlaidh leis an nGaeilge, ach dea-shampla na hEorpa i leith teangacha a leanúint agus í a úsáid gan náire. – Is mise,

ROIBEARD Ó hEARTÁIN,
Baile an Fheirtéaraigh,
Co Chiarraí.

Fáilte ón gConradh is ó gComhdháil!

Conradh na Gaeilge: An ceart ar fad aige!


D’fháiltigh Conradh na Gaeilge roimh thuairisc an Choimisinéara Teanga maidir le hathbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 foilsithe le déanaí. Tá na moltaí déanta ag an gCoimisinéir sa tuairisc leis an Acht a láidriú ciallmhar, loighciúil agus infheidhmithe. Is é an Coimisinéir an duine is mó ag déanamh monatóireacht ar chur i bhfeidhm an Achta agus ba chóir don Rialtas glacadh go fonnmhar lena chuid moltaí mar sin in aon athbhreithniú ar an Acht.

Donnchadh Ó hAodha

Dar le Donnchadh Ó hAodha, Uachtarán Chonradh na Gaeilge: “Tá an Conradh ag lorg athbhreithnithe ar an Acht ón Ard-Fheis a bhí againn i mí Aibreáin 2011. Táimid an-sásta go bhfuil na fadhbanna le hAcht na dTeangacha Oifigiúla 2003 a bhí aitheanta againn san áireamh i dtuairisc an Choimisinéara agus tá moltaí cuimsitheacha ann len iad a réiteach. I measc na réiteach sin moltar sa tuairisc:

• Go mbeadh dualgais reachtúla á gcur ar chomhlachtaí poiblí a gcuid seirbhísí a sholáthar trí mheán na Gaeilge sa Ghaeltacht ar chomhchaighdeán leis na seirbhísí a chuirtear ar fáil trí Bhéarla in áiteanna eile
• Chun tabhairt faoin gcastacht a bhaineann leis na seirbhísí curtha ar fáil trí na scéimeanna teanga go dtí seo, go bhforbrófaí córas nua le caighdeán a bheadh bunaithe ar rialacháin reachtúla
• Go mbeadh soiléiriú déanta ar dhualgais reachtúla teanga sa chás go gceapann nó go n-údaraíonn comhlacht poiblí cuideachta phríobháideach nó gníomhaireacht de chineál ar bith eile le feidhmiú thar a cheann agus é ag déileáil leis an bpobal.

Arsa Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge: “Tá an Rialtas ag iarraidh lagú a dhéanamh ar Acht na dTeangacha Oifigiúla an tseachtain seo roimh an athbhreithniú atá geallta i gclár an Rialtais a bheith curtha i gcrích. Tá alt breise san áireamh sa Bhille Um An Dlí Sibhialta (forálacha ilghnéitheacha), 2011 atá os comhair tithe an Rialtais an tseachtain seo go mbeidh sé ceadaithe Acht den Oireachtas a fhoilsiú ar an idirlíon in aon teanga oifigiúil amháin. Is é an Béarla atá i gceist leis an aon teanga oifigiúil amháin anseo agus níl aon chinnteacht tugtha go mbeidh an tAcht foilsithe sa teanga oifigiúil eile, an Ghaeilge, ar an idirlíon gan mhoill nó in aon chor san alt atá os comhair na dTithe. Níl ciall ag baint leis an leasú seo nuair a thógtar san áireamh gur cuireadh an dara rannóg aistriúcháin ar bun i 2009. Nár fearr an t-athbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla a chur i gcrích roimh aon athrú agus idir an dá linn cinntiú leis an dá rannóg aistriúcháin go mbeidh na hAchtanna aistrithe i dtréimhse sásúil d’obair an Oireachtais.”

Tá Conradh na Gaeilge ag lorg tacaíocht na n-ionadaithe poiblí do mholtaí an Choimisinéara Teanga chun Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 a láidriú agus chun aon athrú ar an Acht a chur ar athlá go dtí go mbeidh athbhreithniú déanta ar an Acht mar a gealladh i gclár an Rialtais.

Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge: Fáilte roimh “mholtaí praiticiúla ciallmhara!”

Fáiltíonn Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge roimh thuairisc an Choimisinéara Teanga a foilsíodh inniu i dtaca le hAthbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003.  Tagann an t-athbhreithniú ar an Acht seo leis an athbhreithniú atá á dhéanamh ar an tseirbhís phoiblí i gcoitinne, agus tá sé mar mhír ar Chlár an Rialtais 2011-2016.

Is é príomhchuspóir an Achta ná soláthar níos mó de sheirbhísí i nGaeilge a chur ar fáil ón seirbhís phoiblí ar chaighdeán níos airde.  Faoin Acht cuirtear dualgas reachtúil ar Ranna Stáit agus ar chomhlachtaí poiblí a leithéid de sheirbhísí a sholáthar ar bhealach comhtháite trí chreat pleanála reachtúil, ar a dtugtar  ‘scéim’ a bheidh le hathnuachan gach 3 bliana le haontú an Aire agus ceann an chomhlachta phoiblí i gceist. 

Tharraing an Chomhdháil aird in 2009 ar dheacrachtaí a bhain le comhlachtaí poiblí a bhí ag tarraingt na gcos maidir le daingniú na scéimeanna reachtúla faoin Acht.  Is léir ó thuairisc reatha an Choimisinéara go bhfuil deacrachtaí leanúnacha ag teacht chun solais maidir le feidhmiú na scéimeanna sin toisc an mhoill a bhaineann le daingniú scéimeanna teanga.  Is gá breathnú go géar ar bhealaí nua chun aidhmeanna an Achta a chomhlíonadh, lena n-áirítear rangú ar chomhlachtaí poiblí mar atá molta ag an gCoimisinéir Teanga. 

Is ábhar dóchais é don Chomhdháil go bhfuil forálacha an Achta a bhaineann le cumarsáid i nGaeilge agus na rialacháin a bhaineann le húsáid na dteangacha oifigiúla i stáiseanóireacht agus i gcomharthaíocht na n-eagras stáit á gcur i bhfeidhm go héifeachtach. 

Ábhar díomá é áfach don Chomhdháil gurbh gá don Choimisinéir Teanga dhá thuarascáil speisialta a leagan faoi bhráid Thithe an Oireachtais le déanaí maidir le cásanna inar theip ar Chomhlachtaí Poiblí moltaí an Choimisinéara a chur i bhfeidhm tar éis dóibh a ndualgais reachtúla teanga a shárú. 

Kevin De Barra

Fáiltíonn an Chomhdháil le moladh an Choimisinéara maidir le polasaí earcaíochta a cheapadh don státchóras a thabharfadh aitheantas dáiríre d’inniúlacht in dhá theanga oifigiúla an Stáit.  Ag labhairt dó faoi thuairisc an Choimisinéara dúirt Kevin De Barra, Rúnaí Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge: “Tá moltaí praiticiúla ciallmhara curtha ar fáil ag an gCoimisinéir Teanga, agus má leantar iad, cuirfear seirbhísí breise ar fáil trí Ghaeilge, a chinnteoidh an luach ar airgead is fearr do gach saoránach agus le himeacht ama sábhálfar airgead ar an Stát.  Impímid ar an Rialtas tabhairt faoin athbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla gan mhoill chun cinntiú go neartófar na seirbhísí trí Ghaeilge a chuireann comhlachtaí poiblí ar fáil”.  

Teagascóirí á lorg!

Painéal de theagascóirí á chur le chéile ag Forbairt Naíonraí Teoranta

Tá Forbairt Naíonraí Teoranta (FNT) ag lorg teagascóirí na luathbhlianta ó fud fad na tíre chun painéal a chur le chéile. Cuireann FNT cúrsaí aitheanta agus neamhaitheanta ar fáil trí Ghaeilge, dírithe ar an earnáil luathóige, go príomha Naíonraí Gaelacha.

Má tá tú suim agat sna luathbhlianta agus cáilithe chun ceardlann a thabhairt ar ábhar ar leith, nó má tá taithí agat ar mhodúil CDBO (FETAC) a mhúineadh, déan teagmháil linn.

Tá spéis faoi leith ag FNT sna hábhair a leanas: Modúil Cúram Leanaí CDBO Leibhéal 5 & 6, An Ghaeilge, Garchabhair, Fiontraíocht agus Airgeadais, Sábháilteacht Bia, Idirchultúrachas agus Comhionannas.

Moltar don té a bhfuil spéis aige bheith ar phainéal de theagascóirí FNT ríomhphost a sheoladh chuig eolas@naionrai.ie faoin 31 Bealtaine 2011.

Ruaille buaile ó Rí-Rá

Anois go bhfuil nuashonrú déanta ar fheidhmchlár Raidió Rí-Rá tá an cairtstáisiún Gaeilge ag iarraidh leagan úr an app a chur go barr chairteacha iTunes!

Tá na mílte daoine tar éis feidhmhchlár Raidió Rí-Rá don iPhone a íoschóipeáil in aisce ó iTunes ó seoladh é ag tús 2010, agus is féidir le héisteoirí cluas a chur leis an gcairtstáisiún Gaeilge tríd an iPhone s'acu ag am ar bith de ló 's d'oíche, tríd an bhliain ar fad, leis an app nuashonraithe anois.

Dúirt Cathaoirleach Raidió Rí-Rá, Traic Ó Braonáin : "Bhí agus tá an-tóir go deo ar app Raidió Rí-Rá chun scoth an cheoil ó na cairteacha a chloisteáil, á chur i áthair trí Ghaeilge 24/7. Anois is féidir le héisteoirí amharc ar shuíomh Raidió Rí-Rá, cairdeas a dhéanamh linn ar Facebook, agus an nuacht is déanaí a fháil ó shruth RSS ar an leagan nua den app ar an suíomh."

Is é Raidió Rí-Rá an t-aon stáisiún a sheinneann ceol ó na cairteacha ar fad trí mheán an Gaeilge tríd an bhliain ar fad ar-líne, le cláracha á gcur i láthair ag an óige, don óige. Tá súil ag an cairtstáisiún go gcuirfidh an nuashonrú seo feidhmchlár Raidió Rí-Rá i mbarr 25 na gcairteacha íoslódála iTunes an tseachtain seo.

Dúirt Aodhán Ó Deá, láithreoir Raidió Rí-Rá: "Tá Raidió Rí-Rá ag dul ó neart go neart le tamall anuas agus theastaigh uainn feidhmchlár an stáisiúin a fhorbairt chun sin a chur in iúl dár lucht éisteachta iPhone. Leis an nuashonrú seo, táimid ag iarraidh ar éisteoirí a rá lena gcairde go bhfuil áis iontach cheoil agus Ghaeilge ar fáil dóibh ó Raidió Rí-Rá gan costas ar bith, agus iad a spreagadh leis an app a íoschóipeáil in aisce ón suíomh inniu."

Sa bhreis ar chraoladh ar-líne tríd an bhliain ar fad, bíonn Raidió Rí-Rá ag craoladh beo ar an gcóras FM le linn mhí an Mhárta gach bliain ó bhí 2009 ann agus é ina stáisiún oifigiúil ag Seachtain na Gaeilge, féile idirnáisiúnta ar son na teanga, le trí bliana anuas. Bhí teacht ar níos mó ná milliún daoine ar Raidió Rí-Rá agus é ar FM i gcathracha ar fud na hÉireann le linn mhí an Mhárta 2011.

Is é an craoladh sealadach le linn mhí an Mhárta gach bliain an chéad chéim i dtreo stáisiún raidió Gaeilge don aos óg a chur ar an gcóras náisiúnta FM go lánaimseartha, dar le Traic Ó Braonáin, agus tá Raidió Rí-Rá de shíor ag iarraidh teacht ar mhodhanna éisteachta nua ionas gur féidir le daoine éisteacht leis an gcairtstáisiún Gaeilge aon uair gur mian leo, ar nós tríd an app iPhone nua.

Tá obair idir lámha ag Raidió Rí-Rá chun feidhmchlár Android a fhorbairt faoi láthair, tá an cairtstáisiún ag amharc ar fhéidearthachtaí dul ar an gcóras DAB agus tá siad ag dul i dtreo na teilifíse digití amach anseo chomh maith. D'eisigh Raidió Rí-Rá Albam Rí-Rá i gcomhar leis an Irish Daily Star le linn an chraolacháin i mí an Mhárta 2011 freisin, albam le hamhráin ó na cairteacha aistrithe go Gaeilge ag leithéidí The Rubberbandits, The Coronas, Fox Avenue agus eile.

Tacaíocht ealaíne don spórt!

Beidh Na Gaeil Óga, CLG, i gcomhpháirt leis an ealaíontóir aitheanta Ultach Seán Pól Ó Flanagáin ag eagrú taispeántas ealaíne ina rachaidh 25% de bhrabús gach pictiúr a dhíoltar i dtreo an Chumann seo, Cumann Lúthchleas Gael lán-Ghaeilge na príomhchathrach. Seolfaidh Niamh Ní Shúilleabháin, láithreoir ALT Éire, clár ealaíne agus ceol ar Raidió na Life ag a 7.i.n. ar an 18 Bealtaine i gClub Chonradh na Gaeilge.

Le linn mí Bealtaine beidh Na Gaeil Óga, CLG ag tabhairt faoi chomórtas tiomsaithe airgid ina rachaidh foirne de bheaga in iomaíocht le chéile chun príomhdhuais an chomórtas a bhaint amach trí an méid is mó airgid a bhailiú don Chlub nua. Is é ballraíocht saol leis an Chlub príomhdhuais an chomórtas agus le linn na míosa tabharfaidh na grúpaí éagsúla faoi chlár dúshlánach d’imeachtaí tiomsaithe airgid.

Is é seo céad taispeántas ealaíne Sheáin Phóil Uí Fhlanagáin i mBaile Átha Cliath. Leanann Athimprisean a bhéas ar siúl ag Club Chonradh na Gaeilge le linn mí Bealtaine ón taispeántas an-ráthúil - Impressions Part 1, ag an Gailearaí Gerard Dillon i mBéal Feirste i mí Eanáir.

Iardhalta de chuid an Ghaelcholáiste iomráite Coláiste Feirste, tá Baitsiléir Ealaíon sa Mhínealaíon agus san Ealaíon Fheidhmeach bainteach amach Uí Fhlanagáin ó Ollscoil Uladh. Tá seónna indibhidiúla déanta aige i mBéal Feirste agus i nDún na nGall agus tá coimisiúin faighte aige le haghaidh dearadh leabhair agus dearadh seite.

Dúirt Seán Ó hAdhmaill as Na Gaeil Óga, CLG, “Tá an-áthas orainn go bhfuil ealaíontóir aitheanta cosúil le Seán Pól Ó Flanagáin sásta tacú leis an chlub nua s’againn agus gur sampla seo de na naisc gur féidir a chothú i measc na healaíne agus gnéithe eile den chultúr Gaelach ar leas a chéile.”
Lean sé “Cuirtear fáilte roimh chách ag an seoladh oifigiúil, agus deis ar dóigh a bhéas píosa ealaíon ar ardchaighdeán a fheiceáil, an píosa ealaíne a phlé leis an ealaíontóir agus a cheannach más spéis leat. Ar bharr sin, beidh a fhios agat gur ag tacú le togra Gaelach sa phríomhchathair a bhéas tú agus tú ag ceannach pictiúr ag taispeántas Athimprisean.” 

Leanfaidh an taispeántas ealaíne idir an 18 – 25 Bealtaine i gClub Chonradh na Gaeilge, 6 Sráid Fhearchair, B.Á.C. 2.  Tá leathanach ócáide Facebook bunaithe don ócáid dar teideal Reimpressions
Tá an taispeántas ealaíne seo coiméadaithe ag Tony Strickland.